De narcistische dynamiek

'Narcisme' is een heftig, pijnlijk en complex onderwerp. Op basis van mijn eigen ervaringen, die van mijn cliënten en jarenlange bestudering van het onderwerp, ben ik afgestapt van de term 'narcisme' en spreek ik liever over een narcistische dynamiek. Er zo naar te gaan kijken heeft mij geholpen, en gaat jou ook helpen, om je los te maken van die dynamiek. Hoe uitzichtloos, donker en machteloos je je misschien ook voelt na de jarenlange manipulatie, verwarring en verstikking waar je doorheen bent gegaan, weet dat het absoluut mogelijk is om hiervan te herstellen. Dat je deze afschuwelijke ervaring zelfs kunt gebruiken om in diepe verbinding te komen met jouw zelfvertrouwen, verlangens, grenzen, levensvreugde en authenticiteit. Dat je daardoor je op den duur volledige regie over je leven kunt nemen, en je leven kunt invullen op een manier die je diep gelukkig maakt - met mensen om je heen die van je houden en alle andere noodzakelijke elementen die het leven voor jou waardevol maken.

​​

Trauma

​Waarom spreek ik van een 'narcistische dynamiek'? Omdat narcistisch gedrag alleen maar kan bijven voortbestaan in interactie met iemand anders. Met jou, bijvoorbeeld. Narcistisch gedrag komt voort uit trauma, en de reden dat jij in je volwassen leven moeite hebt om uit een narcistische dynamiek te stappen (letterlijk of energetisch) heeft met eenzelfde soort trauma te maken. Jij bent getraumatiseerd door ervaringen uit je jeugd, anders zou je in je volwassen leven niet langere tijd in een narcistische dynamiek blijven leven - of nog zoveel last hebben van de gevolgen ervan.

​

Ik bedoel hiermee absoluut niet dat jij schuld hebt aan deze dynamiek. Of dat jij ook maar iets verkeerd hebt gedaan. Denken in termen van schuld is nu juist iets wat mensen met narcistisch gedrag doen, en daar doen wij niet meer aan mee. Als je langer in een relatie bent gebleven (of nog steeds blijft) dan goed voelt, of als je nog steeds gebukt gaat onder de gevolgen ervan, dan is dat uit pure overleving. Je wist tot nu toe gewoon nog niet hoe je jezelf anders overeind kon houden. Je hebt het beste gedaan wat je kon, en daar zit veel zelfliefde en kracht in.

​

Maar als je snapt dat je op een bepaalde manier een aandeel hebt (gehad) aan de narcistische dynamiek, dan snap je ook dat er veel meer controle over hebt dan je altijd hebt aangenomen. Je kunt er namelijk uitstappen! En dat doe je door de focus van de persoon met narcistisch gedrag af te halen, en naar jezelf te gaan kijken. Je bent dan geen slachtoffer meer. Je snapt dat je zelf getraumatiseerd bent. En dat je de regie over je leven terug kunt vinden door dat trauma te helen. Daar kan mijn coaching je bij helpen: door een tijdje begeleiding te krijgen, kun je gaan voelen hoe je weer bij jezelf terugkomt. Hoe je jezelf de liefde kunt geven die je misschien al heel lange tijd hoopte bij de ander te halen - die niet in staat is gebleken jou echt lief te hebben. Dat alleen al, kan heel pijnlijk zijn om te beseffen.

​

Vijf Fasen van Herstel

Deze pijn: het ongeloof en verdriet over het feit dat de ander jou niet lief kan hebben, is het begin van jouw herstelproces. Het is onderdeel van de Vijf Fasen van Herstel - een model dat ik heb gebaseerd op al mijn ervaringen met cliënten en die van mezelf. De Fasen zijn:

 

1. Schuldgevoel (je zit nog vol in de narcistische dynamiek en piekert steeds over wat jij anders zou kunnen doen om de ander te bereiken, te laten snappen hoe jij je voelt).

​

2. Verbijstering (je snapt dat de ander zich narcistisch gedraagt en dat je hem of haar helemaal niet kunt laten snappen hoe jij je voelt).

 

3. Slachtofferschap (je voelt je woedend op de ander. Je gaat (eindelijk) je grenzen voelen en snappen wat er met jou is gebeurd, wat jou is aangedaan).

 

4. Rouw (je voelt niet langer boosheid, maar verdriet over wat jou is aangedaan. Alle liefde, begrip en respect die je had horen te krijgen en die je niet kreeg. Al die tijd die je hebt geprobeerd verbinding te voelen met de ander, en het besef dat dat nooit mogelijk was).

 

5. Opbouw (na het verwerken van alle bovenstaande Fasen, ga je voelen waar jouw levensvreugde, sprankeling en spontaniteit zitten. Je maakt hier steeds meer contact mee. Je gaat je eigen emoties en verlangens valideren en steeds meer van jezelf houden. Daardoor ga je ook steeds meer van je leven genieten).

​

Deze fasen loopt niemand lineair door. Soms zijn er een paar tegelijk en ga je weer een paar fasen terug, soms gebeurt dit zelfs op één dag of binnen een uur. Ik vind mezelf ook nog wel eens terug in Schuldgevoel of Verbijstering, om dan weer terug te schieten naar Opbouw. Desondanks heb ik gemerkt dat dit model erg behulpzaam is om te begrijpen wat je kunt doen om te herstellen. 

​

Narcistisch gedrag

Wat is nu precies narcistisch gedrag? Heel kort gezegd is dit gedrag dat voortkomt uit diep trauma. Hierdoor is iemand niet meer in staat om haar diepste emoties en verlangens te voelen, en daardoor ook niet meer tot het leggen van emotionele verbinding. Ze voelt echter wel de behoefte aan verbinding - een behoefte die zich omzet in controledrang, ofwel: manipulatie. Dat is een soort nep-verbinding met anderen. Voor iemand met narcistisch gedrag is dit de enige manier om nog iets van emotionele binding te voelen met de mensen om haar heen - al is het allemaal fake.

 

Iemand met narcistisch gedrag, wil dus controle over jou. Er is geen liefde, geen verbinding, geen respect, geen oprechte belangstelling. Alleen maar controledrang. Jij bent de marionet in handen van de persoon die zich narcistisch gedraagt

​

Iemand met narcistisch gedrag is - door diep trauma - afgesneden van haar diepste emoties, verlangens, spontaniteit en levensvreugde. Omdat ze die van haarzelf niet meer kan voelen, kan ze ook die van anderen niet serieus nemen. Ze heeft dus geen empathisch vermogen (het vermogen om je in te leven in het emotionele leven van iemand anders). Ze gebruikt haar ego volledig om niet te hoeven voelen dat ze geen contact heeft met haar diepste kern (haar Zelf). Om dit ego in stand te houden, heeft ze voortdurend bevestiging nodig. Ze kan het niet aan om dit in te zien, want dat zou teveel pijn oproepen - ze heeft dus nauwelijks vermogen tot zelfreflectie.

​

Manipulatie

Beseffen dat iemand met narcistisch gedrag zelf diep getraumatiseerd is, kan je helpen om te snappen dat je niet te maken hebt met een monster. Het is absoluut niet nodig om medelijden te hebben. Maar begrip hierover kan het grote enge narcisme-monster verkleinen tot wat deze persoon werkelijk is: een klein, doodsbang kind in een volwassen lichaam.

​

De manipulatie die zo'n klein kind in een volwassen lichaam inzet, is voor jou psychisch heel naar, en mogelijk heel schadelijk. Zowel geestelijk als lichamelijk. Zolang je niet inziet wat voor manipulatie zo iemand inzet, zolang je op zoek blijft naar die emotionele verbinding (die er niet is) en je schuldig voelt, de verantwoordelijkheid voor de 'connectie' op je blijft nemen - al die tijd kun je door de persoon met narcistisch gedrag steeds kleiner en nietiger worden gemaakt.

​

Bekende manipulatietechnieken zijn: gaslighting, projectie, love bombing, aantrekken en afstoten, triangulatie, dreigen en agressie, overdrijven en opscheppen, silent treatment en isoleren. Op internet kun je over al deze technieken heel veel informatie vinden. Maar het aller-allerbelangrijkste voor jou om op dit moment te beseffen is dat de persoon met narcistisch gedrag nooit zal veranderen, en dat zijn of haar gedrag niets te maken heeft met liefde voor jou.

​

Benieuwd naar meer? Kijk dan hieronder voor mijn boek-in-wording ⤵️